Menapoz ve Kardiyovasküler Hastalık Riski
50 yaşındaki kadınların kalp krizi geçirme riskinin aynı yaş gurubundaki erkeklerden 10 kat daha az olduğu yapılan epidemiyolojik çalışmalar ile saptanmıştır. Oysa menapoz sonrasında 10 yıl geçtikten sonra kadınların ve erkeklerin kalp krizi geçirme riski eşitlenmektedir. Bu bulgular, kadınlarda salgılanan östrogen hormonun kalp krizine karşı koruyucu olduğunu düşündürmüştür. Günümüzden 15 yıl kadar öncesine kadar menapozda ki tüm kadınlara östrogen tedavisi verilerek bu koruyucu etkiden faydalanılmak istenmiştir. Ancak her hastanın bu tedaviden fayda görmemesi ve bazı hastalıkların meme kanseri ve stroke felç) riskinde oluşan artış nedeniyle bu uygulama dramatik bir şekilde 2002 yılında sona ermiştir.
Dünya ilaç piyasasını derinden etkileyen değişim yaşanmıştır.
Östrogenin kardiyoprotektif etkisi doğrudan damar duvarında gerçekleşmektedir:
Nitrik oksit sentezini arttırır, Endotelin-I sentezini baskılar, Monositlerin endotel duvarına yapışmasını sağlayan adezyon moleküllerinin sentezini azaltır ( VCAM, E-Selectin, ICAM) , endotelde apopitosisi önler, kalsiyum kanal blokajı yapar, prostosiklin sentezini arttırır. Bunlara ek olarak lipid profilini düzelterek dolaylı yoldan ateroskleroz –damar tıkanması riskini azaltır.
Burada kritik nokta östrogen tedavisinin her kadında aynı iyi etkiyi yapmayabileceğidir. Bazı kadınlarda damarda oluşan değişiklikler diğerlerinden daha erken yaşta olmaktadır. Bu hastaların östrogen kullanması sakıncalıdır. Bu nedenle hormon tedavisi başlanmadan önce kadınların kardiyolojik muayeneden geçerek mevcut durumlarını netleştirmek gereklidir. Menapoza eşlik eden kalp hastalıkları içinde özellikle hipertansiyon bu hastaları riskli hale getirmektedir.
Op.Dr. Cem Ayhan
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
